“พระธาตุดอยคำ” เคยเป็นที่อยู่อาศัยของยักษ์สองผัวเมีย ชื่อ จิคำและตาเขียว ซึ่งต่อมาชาวบ้านได้เรียกยักษ์ทั้งสองนี้ว่า “ปู่แสะ – ย่าแสะ” ปู่แสะย่าแสะมีลูก 1 คน ชื่อว่า “สุเทวฤๅษี” เหตุที่ได้ชื่อว่าดอยคำ เนื่องจากศุภนิมิตที่ยักษ์ทั้งสองได้รับพระเกศาธาตุจากพระพุทธเจ้า เกิดฝนตกหนักหลายวัน ทำให้น้ำฝนเซาะและพัดพาแร่ทองคำบนไหล่เขา และลำห้วยไหลลงสู่ปากถ้ำเป็นจำนวนมาก จึงเรียกภูเขาลูกนี้ว่า “ดอยคำ” จากตำนานหลายฉบับได้กล่าวว่า เทวดาได้นำพระเกศาธาตุที่พระพุทธเจ้าได้ประทานแก่ปู่แสะและย่าแสะ นำขึ้นมาฝังและก่อสถูปไว้บนดอยแห่งนี้
ต่อมาในปี พ.ศ. 1230 เจ้ามหันตยศ และเจ้าอนันตยศ 2 พระโอรสแฝดของพระนางจามเทวี แห่งหริภุญชัยนครได้ขึ้นมาก่อเจดีย์ครอบพระสถูปเกศานั้นไว้ ส่วนพระเจดีย์แห่งที่ 2 ตั้งอยู่บนยอดเขาสูง ทางทิศเหนือของดอยคำ คือ พระธาตุดอยสุเทพ ปัจจุบันพิธีเลี้ยงผีปู่แสะย่าแสะ ถูกจัดขึ้นเป็นประจำทุกปีในวันขึ้นแรม 14 ค่ำ เดือน 9 บริเวณเชิงชายป่าด้านตะวันออกของตำบลแม่เหียะ พิธีนี้ทำเพื่อแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ และเชื่อว่าจะทำให้ฝนตกต้องตามฤดูกาล ผลผลิตจะได้ผลดี โดยถือว่าเป็นการปัดเป่าไม่ให้สิ่งเลวร้ายมากินบ้านเมือง
นอกจากนี้ ภายในวัดยังมีพระพุทธรูปหลวงพ่อพูดได้ เป็นพระพุทธรูปองค์ใหญ่ตั้งอยู่ด้านหน้าทางเข้าของวัดพระธาตุดอยคำ เป็นองค์พระที่สร้างขึ้นเพื่อสอนคติธรรมแก่ชาวบ้าน โดยสร้างตากแดดตากฝนตากลม แต่พระท่านก็ไม่ปริปากบ่น ใช้ความนิ่งเป็นการสอนและเตือนใจประชาชนที่มากราบไหว้ให้อดทนต่อความยากลำบาก และยังมีหลวงพ่อทันใจเป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ของชาวเชียงใหม่ให้สักการะ
วัดพระธาตุดอยคำ ตั้งอยู่ที่ หมู่ 3 เมืองแม่เหียะ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ 50100 ที่มา : https://chiangmai.mots.go.th/news_view.php?nid=538












